Essemolen Fundament

Op dit punt in Park Hitland vind je het fundament van een voormalige Molen, de Essemolen. In ’92 of ’93 is de Essemolen geconsolideerd en daardoor is nu alleen het fundament nog zichtbaar. De volgende informatie met betrekking tot de historie van het Essemolen fundament is verstrekt door de Historische Vereniging van Nieuwerkerk aan den IJssel.

“De Essepolder had op deze plek, halverwege tussen de dijk en de ’s-Gravenweg, in 1492 al een molen. Die maalde het water op een boezem, die bij eb via een uitwateringssluisje in de dijk op de IJssel loosde. In mei 1779 vloog de molen in brand. Daarna werd deze snel en voor het laatst herbouwd, toen als een achtkante met riet gedekte grondzeiler op ijsselstenen voet. Door de aanleg van de Nieuwe Waterweg kwam er meer water in de IJssel. Zodoende fuseerden de naburige polders Esse, Gansdorp en Blaardorp. De Essemolen werd in 1866 de benedenmolen van een getrapte fusiebemaling: met twee schepraderen kon men ook op een hogere IJssel lozen. (De bovenmolen aan de dijk was de verplaatste Blaardorpsemolen.) In 1925 werd het molenkoppel vervangen door een gemaal aan de dijk. (Het pand staat er nog.) Deze benedenmolen werd daarna in 1927 afgebroken (en net zoals bij de afgebroken bovenmolen bleef het fundament bewaard.) De vereniging De Hollandsche Molen maakte van de buiten gebruik zijnde molen nog tijdig een foto (ir. Anton ten Bruggencate, nummer 921, 1927). Tussen de molen en het meisje torent de RK Sint Josephkerk, die van 1898-1992 aan de ‘s-Gravenweg stond.

Het voormalige ‘Hitlandbos’ (nu Park Hitland genoemd) is rond 1990 door middel van het instrument landinrichting aangelegd. Kort voor de oprichting van de Historische Vereniging Nieuwerkerk aan den IJssel anno 1992 vroeg de Historische Vereniging Capelle aan den IJssel om conserveren van het publieke Essemolenfundament toen daarlangs in genoemd kader een fietspad werd aangelegd. De Landinrichtingsdienst deed dat in de vorm van een picknickplaats. Het object werd met het fietspad toebedeeld aan het nieuwe Recreatieschap Hitland. Dat was er in een folder van 1995 trots op: ‘De recreant met gevoel voor geschiedenis …loopt geboeid over de blootgelegde molenfundering bij de Molenwetering’. Eigenaren van het fundament van de bovenmolen koesterden dat ook nog in hun tuin.”