Hitland: Het resultaat van landinrichting

Het resultaat van landinrichting, eerste project onder landinrichtingswet.

Hitland, een 640 hectare groot gebied aan de Hollandsche IJssel, gelegen tussen Capelle aan den IJssel en Nieuwerkerk aan den IJssel, is een prachtig stukje natuurschoon, waar natuur, recreatie en landbouw in goede harmonie zijn verenigd. Het landinrichtingsplan Hitland is opgesteld naar aanleiding van twee aanvragen tot ruilverkaveling. Probleem was dat de agrarische gronden erg versnipperd waren en er was ter plaatse behoefte aan recreatief gebied. Om zowel recreatieve als agrarische belangen veilig te stellen, hebben het Hoogheemraadschap van Schieland, Recreatieschap Hitlandbos en de gezamenlijke landbouworganisaties een verzoek om ruilverkaveling ingediend. Dankzij een geslaagd herinrichtingsplan dat in de jaren 1981-1998 gestalte heeft gekregen, heeft Hitland een voorbeeldfunctie gekregen voor plannenmakers, inrichters, beheerders en gebruikersgroepen van andere multifunctionele gebieden. Voor omwonenden is een toegankelijk gebied ontstaan met veel recreatiegebieden. Cultuurhistorische elementen bleven bewaard en werden geaccentueerd. Voor de natuur ontstonden nieuwe kansen. Hier doorheen zijn recreatiemogelijkheden voor de omwonenden verweven.

De herinrichting van Hitland is het eerste project in Nederland, dat onder de Landinrichtingswet (1985) is uitgevoerd. De landinrichtingswet, opvolger van de ruilverkavelingswet van 1954, biedt verregaande wettelijke mogelijkheden tot onteigening in het kader van landinrichting. De oude ruilverkavelingswet bood in dat opzicht weinig perspectief. Gelukkig is er in Hitland amper gebruik gemaakt van de wettelijke bevoegdheden. Nagenoeg alle gebruikers van het 640 hectare grote gebied -boeren, burgers en buitenlui- zijn bijzonder in hun nopjes met het uiteindelijke resultaat. Dat is grotendeels te danken aan de inspanningen van de Landinrichtingscommissie, die zorg gedragen heeft voor de uitvoering van het Plan Herinrichting Hitland, nadat in 1987 door de provincie Zuid-Holland was vastgesteld. De eerste voorzitter van de commissie, Jan Arie Scholten, had een vooruitziende blik. In het voorwoord van het eerste informatieblad van 'zijn' Landinrichtingscommissie in 1988 schreef hij: "Onze commissie staat aan het begin van een operatie, die tot doel heeft dat Hitland medio negentiger jaren optimaal is ingericht voor een aantal uiteenlopende functies. Dat is geen geringe opgave. Het plan zal worden uitgevoerd in goede harmonie met de ingelanden. Juist voor hen zal de ingreep het grootst zijn. Immers, in veel gevallen zullen gronden, die soms al jaren of langer familiebezit zijn, worden verkaveld en deels overgaan in andere handen. Het is mijn vaste voornemen om er zorg voor te dragen dat begripvol wordt omgegaan met deze soms diep ingrijpende, emotionele gevoelens."

Afgaande op een groot aantal reacties van betrokkenen, kan gesteld worden dat de commissie in deze opzet is geslaagd. Gezien de tijdstuur van het project is de samenstelling van de commissie, die officieel bij de oplevering op 4 juni 1998 van haar taak is verlost, een aantal keren gewijzigd. J. Borgman, Jac. Kool, Joh. Stam, D. Bullee, J.A. Scholten, J.J. Wiegman, N.J. de Both, A. Volder, J. Korbee en M. Meiboom hebben in de loop der jaren deel uitgemaakt van de Landinrichtingscommissie.

Voor de gebruikers heeft de herinrichting vele voordelen opgeleverd. De particuliere eigendommen van de agrariërs liggen nu dichter bij elkaar en de waterhuishouding is op de nieuwe situatie aangepast. Hierdoor is een rendabeler bedrijfsvoering mogelijk. Voor recreanten is het gebied toegankelijk geworden en voor meerdere doeleinden te gebruiken. De natuur heeft per saldo ook kunnen profiteren van de nieuwe situatie. Met de aanleg van bossen, moerassen en natuurvriendelijke oevers werd aan de vraag van recreanten naar een gevarieerde wandel-, fiets- en "doe"omgeving voldaan.